قایقرانی
قایقرانی یکی از رشته‌های ورزشی است که در دسته ورزش‌های آبی قرار می‌گیرد. این ورزش هم‌اکنون یکی از رشته‌های ورزشی حاضر در المپیک است که زیرمجموعه‌های خاص خود را دارد.
قایقرانی آنچنان که از نامش پیداست، مهارت هدایت قایق شناور بر روی آب، تحت قوانین معین به مقصد مشخص است. ورشکاری که قایق را هدایت می‌کند، قایق‌ران نامیده می‌شود. قایق‌ران به وسیله پارو، قایق را به حرکت درآورده و به مسیر مشخص هدایت می‌کند.
قایقرانی در رشته‌های مختلف و به صورت انفرادی و گروهی انجام می‌شود. مسابقات قایقرانی بسته به رشته آن، ممکن است در استخرهای مخصوص یا دریاچه‌های مصنوعی با رودخانه‌های طبیعی انجام شود.
قایق‌رانان باید بر اصول حرفه‌ای شنا نیز مسلط باشند تا در صورت بروز هرگونه اتفاق در حین قایقرانی مانند واژگون شدن قایق یا افتادن در آب، بتوانند خود را به سلامت به قایق یا بیرون از آب برسانند.
از انواع قایقرانی می‌توان به رشته های قایقرانی آب‌های آرام، کانوپولو، راندن قایق اژدها، راندن قایق بادبانی، قایقرانی اسلالوم در آب‌های خروشان و روئینگ اشاره کرد.
تاریخچه
ورش قایقرانی قدمتی بیش از 4000 سال دارد. ریشه این ورزش به زمانی برمی‌گردد که انسان‌ها برای شکار یا صید ماهی، بقا، فرار از موقعیت‌های خطرناک، سفر و.... مجبور به عبور از آب‌ها بودند و به این ترتیب وسایلی شبیه به قایق ساختند و تلاش کردند که این وسایل را در آب شناور کرده و هدایت کنند.
رفته رفته شکل بهتر و اصولی‌تری از قایق‌ها توسط مصریان و آفریقایی‌ها توسط چوب و پوست حیوانات ساخته شد.
اندازه و شکل قایق‌ها بسته به استفاده مدنظر از آن‌ها متفاوت بود. قایق‌های کوچک و تک نفره برای ماهیگیری و صید یا قایق‌های بزرگ و بادبان‌دار برای سفر و تجارت و امور جنگی و...
قایقرانی در ایران
ورزش قایقرانی در ایران سابقه‌ای هفتاد ساله دارد. اولین باشگاه‌های قایقرانی توسط سربازان انگلیسی در جنوب ایران پایه‌گذاری شدند.
اولین باشگاه قایقرانی بادبانی نیز حدود 50 سال قبل در آبادان تاسیس شد. در این باشگاه‌ها قایق‌هایی از نوع کایاک یک و دونفره وجود داشت و مورد استفاده قرار می‌گرفت.
در تهران، در دهه 40 تعدادی قایق در دیاچه سد امیرکبیر تعبیه شد و سازمان تربیت بدنی و تفریحات سالم ایران، نخستین پایگاه قایقرانی را بوجود آورد.
قایق‌های ابتدایی با چوب و پوشش‌های برزنتی ساخته می‌شدند و وزنی بین 20 تا 25 کیلوگرم داشتند.
اولین فدراسیون قایقرانی در ایران در سال 1342 تاسیس شد که یک افسر ارشد نیروی دریایی، مدیریت آن را برعهده داشت. نام این فدراسیون در سال 1345 به فدراسیون قایقرانی و اسکی روی آب تغییر پیدا کرد و به صورت دوره‌ای و سالانه مسابقات قایقرانی در سطح کشور برگزار می‌کرد.
فدراسیون قایقرانی پس از تعطیلی موقت بعد از انقلاب، در سال 1362 به صورت ادغام شده با شنا، شیرجه و واترپلو، فعالیت خود را از سر گرفت.
رشته‌های قایقرانی
قایقرانی که امروزه در مجامع ورزشی به رسمیت شناخته می‌شود، دارای چند رشته مجزا به شرح زیر است:
- آب‌های آرام
- اسلالوم و آب‌های خروشان
- ماراتن
- كانوپولو
- بادبانی
- تورینگ
برخی از این رشته‌ها در ادامه توضیح داده شده‌اند:
قایقرانی آب‌های آرام
قایقرانی آب‌های آرام، در دوشاخه کایاک و کائو برگزار می‌شود که قوانین مشابهی دارند.
کایاک:
قایقی باریک و سکان دار است که قایق‌ران بعد از نشستن در قایق به کمک دست و با حرکات کمر و بدن پارو زنی را شروع می‌کند. پاروی کایاک دوکفه‌ای است و ورزشکار می‌تواند با هر دودست پارو بزند. مسابقات کایاک به صورت یک نفره، دونفره، سه نفره وچهارنفره و در مسافت‌های 200، 500 و 1000 متری برگزار می‌شود.
کانو یا کائو:
قایقی بسیار باریک و بدون سکان است که ورزشکار در آن به حالت زانوزده مستقر می‌شود و با یک دست پارو می‌زند. پاروی قایق کانو یک کفه‌ای است و سمت دیگر آن T شکل است که برای سهولت نگهداشتن آن توسط ورزشکار طراحی شده. قایقرانی کائو به صورت یک نفره، دونفره و چهارنفره انجام می‌شود.
قایقرانی اسلالوم
در رشته اسلالوم قایق‌ران باید مسافت تعیین شده را در کمترین زمان طی کند. در مسیر قایقرانی، دروازه‌هایی مشخص می‌شود که قایق‌ران باید سرعت خود را متناسب با این دروازه‌ها و فواصل بین آن‌ها تنظیم کند. برخورد با دروازه‌ها و یا از دست دادن آن‌ها منجر به درنظر گرفتن جریمه برای قایق‌ران می‌شود. این جریمه به صورت امتیاز منفی لحاظ می‌شود. در قایقرانی اسلالوم دقت و سرعت به هم آمیخته‌اند و این رشته از جذابیت بالایی برخوردار است.
مسافت قایقرانی اسلالوم بین 250 تا 600 متر متغیر است.
قایقرانی کانوپولو
در رشته کانوپولو دو گروه که هر گروه دارای 5 بازیکن است، باهم به رقابت می‌پردازند. در این رقابت، قایق‌رانان در حین هدایت قایق، تلاش می‌کنند که توپ شناور در آب را وارد دروازه حرف کنند. قایق کانوپولو 3 متر طول دارد و در جلو و عقب با ضربه‌گیرهای مخصوص پوشانده شده است. در هر گروه یک بازیکن به عنوان دروازه‌بان و 4 بازیکن دیگر در میدان آبی بازی می‌کنند. محوطه بازی کانوپولو مستطیل شکل و با ابعاد 32 متر در 23 متر است.
فواید
ورزش قایقرانی دارای فواید زیادی برای جسم و روح است:
- این ورزش نیاز به تمرکز و دقت بالایی دارد و ذهن را پویا و فعال نگه می‌دارد.
- موجب قوی شدن عضلات بازو و سرشانه می‌شود.
- موجب تقویت قلب شده و از ابتلا به بیماری‌های قلبی جلوگیری می‌کند.
- موجب تقویت ظرفیت تنفسی شش‌ها می‌شود.
- در کاهش اضطراب و پیشگیری از افسردگی و دیگر کسالات روحی مفید است.
- استحکام بدنی و شیوه ایستادن و نحوه صحیح قرارگیری ستون فقرات را تقویت می‌کند.
- وضعیت مفاصل و عضلات را بهبود می‌بخشد.
- در کاهش وزن و تناسب اندام موثر است.
- شادی آور و بهبود دهنده خلق و خو است.