مواد مخدر: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
جز (جایگزینی متن - 'میشود' به 'میشود') |
||
| (۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''مواد مخدر''' (Narcotic) موادی هستند که از ترکیبات مواد [[شیمیایی]] و یا مواد طبیعی بدست می‌آیند و در صورت مصرف موجب وابستگی فرد به آن ماده می‌شوند. | '''مواد مخدر''' (به انگلیسی: Narcotic) موادی هستند که از ترکیبات مواد [[شیمیایی]] و یا مواد طبیعی بدست می‌آیند و در صورت مصرف موجب وابستگی فرد به آن ماده می‌شوند. | ||
[[پرونده:ماری‌جوانا؛ یک ماده‌ی مخدر که از برگ‌های شاهدانه حاصل میشود..jpg|جایگزین=ماری‌جوانا؛ یک ماده‌ی مخدر که از برگ‌های شاهدانه حاصل میشود.|بندانگشتی|ماری‌جوانا؛ یک ماده‌ی مخدر که از برگ‌های شاهدانه (برگ سبزرنگ در تصویر) حاصل میشود.]] | |||
این مواد پس از مصرف موجب تغییر خلق یا رفتار در فرد مصرف کننده شده و به شکل های مختلفی از جمله خوردن، تزریق و یا [[دود]] مصرف می‌شوند. دسته‌بندی مواد [[اعتیاد|اعتیادآور]] یا در گویش عام مواد مخدر، به روش‌های متعددی صورت می‌گیرد. در علم [[پزشک|پزشکی]] و [[داروشناسی]]، یک ماده اعتیاد آور می‌تواند بر اساس ساختار شیمیایی که دارد و یا بر اساس تأثیرات، عوارض و شرایطی که در اثر مصرف ایجاد می‌کند طبقه‌بندی گردد. | این مواد پس از مصرف موجب تغییر خلق یا رفتار در فرد مصرف کننده شده و به شکل های مختلفی از جمله خوردن، تزریق و یا [[دود]] مصرف می‌شوند. دسته‌بندی مواد [[اعتیاد|اعتیادآور]] یا در گویش عام مواد مخدر، به روش‌های متعددی صورت می‌گیرد. در علم [[پزشک|پزشکی]] و [[داروشناسی]]، یک ماده اعتیاد آور می‌تواند بر اساس ساختار شیمیایی که دارد و یا بر اساس تأثیرات، عوارض و شرایطی که در اثر مصرف ایجاد می‌کند طبقه‌بندی گردد. | ||
| خط ۵۱: | خط ۵۲: | ||
* تلاش برای قطع مصرف دارو با شکست مواجه شده است. | * تلاش برای قطع مصرف دارو با شکست مواجه شده است. | ||
* هنگام قطع مصرف دارو علائم ترک را تجربه می‌کند. | * هنگام قطع مصرف [[دارو]] علائم ترک را تجربه می‌کند. | ||
== انواع مواد مخدر == | |||
=== سنتی === | |||
مواد مخدر سنتی موادی هستند که مستقیماً از [[گیاه|گیاهان]] طبیعی به دست می‌آیند. بر روی این نوع مواد اعتیادآور فرایندهای [[شیمیایی]] انجام نمی‌شود. معمولاً عوارض و میزان وابستگی در مواد سنتی کمتر از صنعتی است. | |||
==== [[تریاک]] ==== | |||
تریاک پیام‌های بین [[مغز]] و [[بدن]] را کند می‌کند. به همین دلیل داروی افسرده کننده است. خشخاش گیاهی است که تریاک از آن گرفته میشود. خشخاش یکی از اولین گیاهانی است که برای استفاده دارویی ثبت شد. تریاک [[صمغ]] چسبناک به رنگ [[قهوه‌ای]] تیره با بوی قوی است. همچنین به صورت مایع یا پودر تولید میشود. | |||
تریاک را می‌توان دود کرد یا به صورت خوراکی استفاده کرد. تریاک پیش‌نیاز تولید [[هروئین]] است. مصرف این ماده در افراد علائم مختلفی را ایجاد می‌کند. تریاک در کوتاه مدت سبب احساس رضایت، آرامش، ضربان [[قلب]] و تنفس پایین‌تر، [[یبوست]] موقت و از دست دادن اشتها میشود. | |||
در بلند مدت، نیاز به این ماده مخدر بیشتر شده و شخص باید برای به دست آوردن همان اثر، مقدار مصرف را افزایش دهد. در خانم ها سبب نامرتب شدن پریود و مشکل در باروری میشود. شخص میل جنسی را از دست داده و به تریاک وابسته میشود. | |||
علائم ترک تریاک معمولاً ۶ تا ۲۴ ساعت بعد از آخرین دوز شروع میشود. حدود ۷ تا ۱۰ روز ادامه دارد. علائم ترک شامل بی‌قراری، [[افسردگی]] و گریه، [[اسهال]]، تعریق، خواب بی‌قرار، گرفتگی عضلات و [[حالت تهوع]] و [[استفراغ]] میشود. | |||
===== شیره تریاک ===== | |||
شیره تریاک از جوشاندن و صاف کردن تریاک سوخته به دست می‌آید. اثرات شیره تریاک از تریاک بیشتر است. بعد از مصرف شخص به سرعت احساس خماری می‌کند. این ماده مخدر را می‌توان [[دود]] کرد و یا به صورت خوراکی مصرف کرد. | |||
==== [[حشیش]] ==== | |||
حشیش مادهای است که از گیاه شاهدانه به دست می‌آید. این ماده در واقع صمغ گیاه شاهدانه بوده و بسیار اعتیادآور است. در کوتاه مدت اثراتی مانند افزایش اشتها، احساس آرامش، افزایش درک بصری و [[پارانوئید]] را ایجاد می‌کند. پس از استفاده طولانی مدت از این ماده [[سیستم ایمنی]] [[بدن]] سرکوب شده و سلامت ریه ها به خطر می‌افتد. حشیش احتمال مشکلات قلبی عروقی را بیشتر می‌کند. | |||
==== [[هروئین]] ==== | |||
هروئین یک ماده غیرقانونی است که گیرنده‌های مواد افیونی را در مغز فعال می‌کند. این ماده سبب جلوگیری از احساس درد، افزایش آرامش و ایجاد نوعی رهایی میشود. با افزایش [[دوپامین]] در [[مغز]] شخص احساس سرخوشی می‌کند. هروئین به عنوان دارویی بسیار اعتیادآور شناخته میشود. انجمن پزشکی اعتیاد آمریکا تخمین می‌زند که تقریباً از هر چهار نفری که آن را امتحان می‌کنند، یک نفر به این ماده معتاد میشود. | |||
علائم ترک اعتیاد هروئین نیز شدید بوده و همین موضوع ترک آن را از نظر جسمی و روانی دشوار می‌کند. علائم اصلی ترک شامل [[افسردگی]]، بیخوابی و [[اضطراب]] است. | |||
==== [[ماری‌جوانا]] ==== | |||
ماری‌جوانا همانند [[حشیش]] از [[گیاه]] [[شاهدانه]] به دست می‌آید. با این تفاوت که این ماده مخدر بیشتر از برگ‌های این گیاه حاصل میشود. ماری‌جوانا دارویی است که برای افراد با درد مزمن و درد عصبی تجویز میشود. همچنین لرزش را در [[بیماری]] [[پارکینسون]] کاهش می‌دهد. | |||
اما این ماده اعتیادآور بوده و برخی افراد علائم اختلال در نتیجه مصرف را مشاهده کرده‌اند. یکی از علائم اصلی آن وابستگی به این ماده است. علائم ترک شامل ناراحتی جسمی، کاهش اشتها، مشکلات روحی و روانی، هوس و بی‌قراری است. افرادی که قبل از ۱۸ سالگی شروع به مصرف ماری‌جوانا می‌کنند، معمولاً بیشتر در معرض عوارض آن قرار می‌گیرند. | |||
==== [[ماشروم]] و قارچ ==== | |||
[[سایلوسیبین]] و [[سایلوسین]] ترکیبات توهم‌زایی هستند که در برخی قارچ‌ها وجود دارند. معمولاً این قارچ‌ها در [[مکزیک]] و آمریکای مرکزی رشد می‌کنند. سایلوسیبین از نظر ساختار شبیه [[سروتونین]] است و با ایجاد اختلال در عملکرد طبیعی سیستم سروتونین اثرات آن ایجاد میشود. | |||
خوردن ماشروم سبب مشاهده تصاویر، شنیدن صداها و احساساتی میشود که واقعاً وجود ندارند. اثرات آن معمولاً ۲۰ تا ۹۰ دقیقه بعد از مصرف ایجاد میشود و تا ۱۲ ساعت ادامه دارد. پس از استفاده از ماشروم شخص ممکن است دچار [[حالت تهوع]]، اختلالات عصبی یا پارانوئید شود. برخی افراد پس از تأثیر ماشروم احساسات لذتبخشی را تجربه کرده و برخی دیگر افکار وحشتناک، [[اضطراب]]، ترس از [[جنون]] و [[مرگ]] را تجربه می‌کنند. | |||
==== [[ناس]] ==== | |||
ناس از [[گیاه]] [[تنباکو]] به دست می‌آید و با [[آهک]] مخلوط میشود. مادهای سبزرنگ و اعتیادآور بوده که بو و طعم تندی دارد. این ماده بیشتر در [[افغانستان]] تولید میشود. با مصرف آن شخص عوارضی مانند [[سرگیجه]]، [[سردرد]] و تهوع را تجربه می‌کند. تعادل حرکتی و رفتاری دچار اختلال شده و حرکت چشم‌ها غیرطبیعی میشود. مصرف طولانی مدت این ماده مخدر می‌تواند سبب [[سرطان]] [[لثه]]، [[حنجره]] و [[روده بزرگ]] شود. | |||
=== صنعتی === | |||
مواد مخدر صنعتی از ایجاد فرایندهای شیمیایی روی گیاهان و مواد طبیعی اعتیادآور ساخته می‌شوند. این نوع مواد اثرات بیشتری داشته و عوارض زیادی به دنبال دارند. به همین دلیل جرم حمل مواد صنعتی بیشتر بوده و حکم سنگین‌تری در پی دارد. | |||
==== [[شیشه]] ==== | |||
شیشه یا [[متامفتامین]] یک داروی محرک قوی بوده که در [[آزمایشگاه]] به صورت پودر یا [[کریستال]] ساخته میشود. مخدر شیشه را می‌توان دود یا تزریق کرد. سرخوشی بسیار شدیدی ایجاد کرده و در کوتاه مدت تمرکز را افزایش می‌دهد. شیشه نیاز به خواب و اشتها را کاهش داده و تحریک‌پذیری و لذت را افزایش می‌دهد. مصرف شیشه در مقادیر زیاد عوارض [[روانگردان]] داشته و سبب پرخاشگری یا خشونت میشود. | |||
اعتیاد به شیشه شدید بوده و شخص را وادار می‌کند تا بیشتر آن را مصرف کند. افزایش دوز منجر به وابستگی شده و با گذشت زمان سبب آسیب به [[مغز]] میشود. این ماده نواحی از مغز مربوط به یادگیری، [[حافظه]] و تنظیم عاطفی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. زمانی که شیشه در بدن شخص معتاد وجود ندارد، سطح [[دوپامین]] بسیار پایین آمده و اتصال صحیح آن با گیرنده‌ها دچار مشکل میشود. این موضوع می‌تواند منجر به [[افسردگی]] شدید، افکار خودکشی و میل شدید به مواد مخدر شود. | |||
==== [[کراک]] ==== | |||
کراک از کوکائین به دست می‌آید. با انجام فرآیندهایی روی کوکائین ماده سختی به دست آمده که با ایجاد حرارت شکسته و کریستالی میشود. در واقع اسم کراک از شکستن این ماده منشأ می‌گیرد. این ماده به صورت دودی استفاده میشود. کراک اثر محرک روانی داشته و همانند [[آمفتامین]] عمل می‌کند. سبب سرخوشی، [[فشار خون]] بالا و سرکوب اشتها میشود. وابستگی روانی در این ماده مخدر زیاد است. | |||
==== [[ال اس دی]] ==== | |||
ال اس دی جز گروه داروهای روانگردان به حساب می‌آید. در دوزهای پایین تغییرات خفیفی در ادراک، خلق‌وخو و اندیشه ایجاد می‌کند. دوزهای بیشتر سبب توهمات بصری و تحریف فضا و زمان میشود. مصرف بیش از حد این ماده می‌تواند منجر به [[مرگ]] شود. | |||
ال اس دی یک ماده کریستالی [[سفید]] و بی بو است. اثرات آن معمولاً ۳۰ دقیقه بعد شروع شده و حدود ۸ تا ۱۲ ساعت ادامه دارد. مصرف آن سبب سرخوشی، اتساع [[مردمک]]، تغییرات ادراکی و توهمات، سردرگمی، [[سردرد]]، [[حالت تهوع]] و افزایش دمای [[بدن]] میشود. | |||
==== [[متادون]] ==== | |||
با وجود اینکه متادون برای کمک به معتادان به [[هروئین]] و مسکن‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد، اما از این ماده نیز سوءاستفاده میشود. متادون در مقایسه با دیگر مواد مخدر لذت کمی داشته، اما وابستگی جسمی و روانی بالایی دارد. این [[دارو]] به صورت [[قرص]]، [[محلول]] خوراکی یا مایع تزریقی مصرف میشود. | |||
علائم ترک متادون شامل [[اضطراب]]، لرزش عضلات، [[حالت تهوع]]، [[اسهال]]، [[استفراغ]] و گرفتگی [[شکم]] است. | |||
==== [[ترامادول]] ==== | |||
ترامادول ماده مخدری است که برای دردهای متوسط تا شدید در بزرگسالان تجویز میشود. استفاده طولانی مدت از آن سبب وابستگی میشود. این ماده می‌تواند مشکلات تنفسی جدی ایجاد کند. مصرف آن سبب خواب‌آلودگی، [[سردرد]]، عصبی شدن، لرزش، تغییرات خلقی و خشکی دهان میشود. | |||
==== [[ریتالین]] ==== | |||
ریتالین جز داروهای محرک بوده و بسیار اعتیادآور است. علائم ترک شدید بوده و به همین دلیل ترک آن مشکل است. مصرف کنندگان ریتالین برای ایجاد سرخوشی شدید دوز دارو را هر بار افزایش می‌دهند. | |||
==== [[کوکائین]] ==== | |||
کوکائین مادهای محرک و مشتق شده از [[گیاه]] کوکا است. این گیاه در آمریکای جنوبی رشد می‌کند و به شکل غیرقانونی به پودر سفید تبدیل میشود. پودر کوکائین را می‌توان از راه [[بینی]] بالا کشید. همچنین می‌توان آن را دود یا تزریق کرد. کوکائین تأثیر زیادی روی [[مغز]] می‌گذارد. زیرا مدارهای مغزی را با ترشح شدید دوپامین درگیر می‌کند. اثرات مصرف کوکائین سریع، شدید و کوتاه مدت است. | |||
کوکائین سرخوشی، هیجان و هوشیاری را افزایش می‌دهد. مصرف مداوم [[کوکائین]] سبب میشود، هر بار دوز بیشتری نیاز باشد. پس از مدت طولانی می‌تواند سبب خستگی جسمی و روحی، [[افسردگی]] و میل شدید به مصرف شود. از ویژگی‌های اصلی ترک کوکائین افسردگی و هوس شدید است. به همین دلیل ترک آن مشکل است. | |||
==== [[مورفین]] ==== | |||
مورفین ماده مخدر قوی بوده و از [[گیاه]] [[خشخاش]] تولید میشود. این دارو به عنوان مسکن ضد درد کاربرد دارد. ممکن است به شکل [[مایع]]، [[قرص]]، [[کپسول]]، [[شیاف]] یا تزریقی مصرف شود. مورفین می‌تواند وابستگی فیزیکی ایجاد کند. این ماده در سیستم‌های مغزی تغییراتی ایجاد کرده و به قسمت‌هایی از مسیر مربوط به احساس [[درد]] متصل میشود. به همین دلیل اثرات ضد درد ایجاد می‌کند. | |||
تخمین زده میشود که ممکن است، چند دوز از این دارو سبب ایجاد وابستگی روانی شود. با این حال چندین ماه طول می‌کشد تا وابستگی فیزیکی ایجاد شود. علائم ترک معمولاً شامل گرفتگی [[شکم]]، درد عضلانی، بی‌قراری، آبریزش [[بینی]]، از دست دادن اشتها، افزایش [[فشار خون]]، لرز، [[استفراغ]]، تنفس شدید، [[سرگیجه]]، بیخوابی و [[افسردگی]] میشود. | |||
==== [[دزومورفین]] ==== | |||
دزومورفین با نام خیابانی کروکدیل شناخته میشود. مانند هروئین و سایر مواد افیونی اثر آرامبخش و ضد درد دارد. بسیار اعتیادآور است. افرادی که این ماده را تزریق می‌کنند، دچار زخم های پوستی و عفونت می‌شوند. این ماده حاوی آنالوگ مصنوعی [[مورفین]] است. این دارو حدود ۲ تا ۳ دقیقه بعد اثر می‌کند. ۱۰ تا ۱۲ برابر قوی‌تر از مورفین است. اثرات سرخوشی حدود ۲ ساعت بعد از بین می‌رود. | |||
این ماده وابستگی جسمی ایجاد کرده و مصرف طولانی مدت آن سبب عوارضی مانند آسیب عروق خونی، زخم باز، [[عفونت]] های پوستی، قطع اندام و [[مسمومیت]] [[خون]] میشود. | |||
==== قرص اکس یا [[اکستازی]] ==== | |||
اکستازی دارویی مصنوعی است که خلق‌وخو و ادراک را تغییر می‌دهد. این ماده از نظر شیمیایی مشابه محرک‌ها و توهم‌زا ها است. اکستازی احساس افزایش انرژی، لذت و تحریک درک حسی ایجاد می‌کند. دوزهای بالای قرص اکس می‌تواند بر توانایی [[بدن]] در تنظیم دمای بدن تأثیر بگذارد. این موضوع می‌تواند منجر به افزایش دمای بدن شود. گاهی اوقات نارسایی [[کبد]]، [[کلیه]] یا [[قلب]] و حتی [[مرگ]] را در پی دارد. | |||
مصرف اکستازی اعتماد و نزدیکی را بیشتر کرده و به همین دلیل احتمال رفتار جنسی ناامن را ایجاد می‌کند. این امر احتمال انتقال بیماری‌هایی مثل [[هپاتیت]] را افزایش می‌دهد. | |||
==== [[استروئید]] ==== | |||
استروئیدهای آنابولیک سبب تغییرات مصنوعی در هورمون‌های جنسی مردانه ([[تستوسترون]]) میشود. به این ترکیبات استروئیدهای آنابولیک – آندوژنیک یا به اختصار AAS گفته میشود. آنابولیک به عضله سازی و آندوژنیک به افزایش ویژگی‌های جنسی اشاره دارد. پزشکان استروئید را برای تأخیر در [[بلوغ]] و بیماری‌های مربوط به از دست دادن عضلات تجویز می‌کنند. برخی از ورزشکاران و بدنسازان از این داروها برای بهبود عملکرد ورزشی یا ظاهر فیزیکی سوءاستفاده می‌کنند. | |||
استروئیدهای آنابولیک متفاوت از سایر داروهای اعتیادآور عمل می‌کنند و اثرات کوتاه مدت مشابه روی مغز ندارند. با این حال استفاده طولانی مدت می‌تواند برخی از مسیرها و مواد شیمیایی [[مغز]] از جمله [[دوپامین]] و [[سروتونین]] را تحت تأثیر قرار دهد. این موارد سبب تغییرات قابل توجه در خلق‌وخو و رفتار میشود. | |||
مصرف زیاد آن سبب مشکلات روحی مانند پارانوئید، تحریک‌پذیری شدید، توهم، اختلال در قضاوت و نوسانات شدید خلقی میشود. برخی از آثار دیگر آن شامل آکنه شدید، تورم بدن، تغییر در ویژگی‌های جنسی مانند کوچک شدن [[بیضه]] در مردان و رشد موهای صورت در زنان میشود. پیامدهای جدی آن [[شامل]] بیماری قلبی، آسیب کبدی و مشکلات و نارسایی کلیه میشود. | |||
==== قرص b2 ==== | |||
قرص b2 ([[بوپرنورفین]]) که با نام تجاری نالوکسان شناخته میشود، از آلکالویئدهای گیاه خشخاش بدست می‌آید. هرچند این قرص برای ترک اعتیاد استفاده میشود، اما خود جزء مواد مخدر نیمه صنعتی دسته بندی میشود. از قرص b2 برای ترک اعتیاد به عنوان جایگزین [[ترامادول]] و [[متادون]] استفاده میشود. استفاده دیگر از این دارو برای رفع دردهای حاد و مزمن است. قرص ب2 عمدتاً به صورت قرص زیرزبانی یا تزریق تجویز میشود. | |||
علائم [[قرص]] ب۲ عمدتا به شکل روانی هستند و شما احساس می‌کنید برای ادامه زندگی و أنجام کارهای روزمره نیاز به مصرف بوپرنورفین دارید. علائم اعتیاد به این قرص مخدر عبارت‌اند از: | |||
* [[اضطراب]] | |||
* [[افسردگی]] | |||
* بی‌حالی | |||
* [[سرگیجه]] | |||
== اثرات == | |||
* متآمفتامین، مواد افیونی و کوکائین بسیار اعتیادآور هستند. این مواد پیامدهای متعدد کوتاه مدت و بلند مدت ایجاد می‌کنند. از جمله روان‌پریشی، [[تشنج]] یا [[مرگ]] بر اثر مصرف زیاد. | |||
* [[اکستازی]] یا مولی می‌تواند سبب کم آبی [[بدن]]، عدم تعادل و عوارضی مانند تشنج شوند. این ماده در طولانی مدت به [[مغز]] آسیب وارد می‌کند. | |||
* داروهایی که در باشگاه ها به صورت [[مایع]]، [[قرص]] یا پودر مصرف می‌شوند، اغلب دارای مواد ناشناخته‌ای بوده که برای [[بدن]] مضر هستند. | |||
* مواد استنشاقی با توجه به ماهیت سمی خود می‌توانند سطوح مختلف آسیب را وارد کنند. | |||
== عوارض == | |||
* '''ابتلا به [[بیماری]] واگیردار:''' افرادی که به مواد مخدر معتاد هستند، بیشتر از طریق رابطه جنسی ناامن یا با استفاده از سوزن به [[بیماری]] عفونی مانند [[ایدز]] مبتلا می‌شوند. | |||
* '''مشکلات در سلامتی:''' اعتیاد به مواد مخدر می‌تواند منجر به طیف وسیعی از مشکلات کوتاه مدت و بلند مدت در سلامت روحی و جسمی شود. این موارد بستگی به نوع دارو دارد. | |||
* '''ایجاد حوادث:''' افرادی که معتاد به مواد مخدر هستند، بیشتر در معرض فعالیت‌های خطرناک مانند [[رانندگی]] های پرخطر قرار می‌گیرند. | |||
* '''خودکشی:''' این افراد به دلیل تغییر در سیستم مغزی بیشتر از افراد سالم در معرض [[خودکشی]] قرار دارند. | |||
* '''مشکلات خانوادگی:''' تغییرات رفتاری ممکن است سبب درگیری‌های زناشویی یا خانوادگی و مسائل مربوط به حضانت فرزندان شود. | |||
* '''مسائل کاری:''' مصرف مواد مخدر سبب کاهش عملکرد در محل کار، مرخصی‌های پی‌درپی و در نهایت از دست دادن شغل میشود. | |||
* '''مشکلات در مدرسه:''' مصرف این نوع مواد می‌تواند بر عملکرد تحصیلی و انگیزه پیشرفت درسی تأثیر منفی بگذارد. | |||
* '''مسائل حقوقی:''' مشکلات حقوقی برای بسیاری از مصرف کنندگان مواد مخدر اتفاق می‌افتد. خرید یا حمل مواد غیرقانونی، سرقت برای به دست آوردن [[پول]] مواد مخدر، [[رانندگی]] تحت تأثیر این مواد یا اختلاف بر سر حضانت کودکان از این دست مسائل حقوقی است. | |||
* '''مشکلات مالی:''' صرف هزینه برای تهیه مواد، نیازهای دیگر را دچار مشکل می‌کند. منجر به بدهی یا ایجاد رفتارهای غیرقانونی و غیراخلاقی میشود. | |||
== جلوگیری از مصرف نوجوانان == | |||
* '''برقراری ارتباط:''' با فرزندان خود در مورد خطرات استفاده از مواد اعتیادآور صحبت کنید. | |||
* '''گوش دادن:''' وقتی فرزندتان از فشار همسالان خود برای مصرف مواد می‌گوید، به او خوب گوش دهید. از تلاش‌های او برای مقاومت در برابر آنها حمایت کنید. در این شرایط جبهه گرفتن و ایجاد ممنوعیت برای فرزندتان می‌تواند شرایط را بدتر کند. | |||
* '''الگوی مناسب:''' از [[الکل]] یا مواد اعتیادآور استفاده نکنید. فرزندان والدین معتاد بیشتر از فرزندان افراد سالم در خطر اعتیاد به این مواد هستند. | |||
* '''تقویت روابط:''' روی روابط خود با فرزندتان کار کنید. پیوند قوی و پایدار بین شما و او خطر استفاده از مواد مخدر را کاهش می‌دهد. | |||
== جلوگیری از مصرف دوباره == | |||
* '''به برنامه درمانی خود پایبند باشید:''' به هوس‌های خود توجه داشته باشید. ممکن است احساس کنید که بهبود یافته‌اید و نیازی به ادامه [[درمان]] ندارید. اما اگر به مشاوره با روانشناس خود ادامه دهید، در جلسات گروهی شرکت کنید و مصرف داروهای تجویزشده را ادامه دهید، شانس عدم بازگشت به اعتیاد بیشتر میشود. | |||
* '''از موقعیت‌های پرخطر دوری کنید''': به محله‌ها و مکان‌هایی که برای تهیه مواد می‌رفتید، بازنگردید و از جمع قدیمی افراد معتاد دوری کنید. | |||
* '''در صورت استفاده مجدد فوراً کمک بگیرید:''' اگر مصرف ماده اعتیادآور را شروع کردید، بلافاصله با [[پزشک]] خود، روانشناس یا شخص دیگری که به شما کمک می‌کند، مشورت کنید. | |||
== روش‌های درمان و ترک == | |||
* جلسات [[درمان|درمانی]] فردی، گروهی یا خانوادگی | |||
* تمرکز بر درک ماهیت اعتیاد و دوری از ماده مخدر | |||
* سطوح مختلف مراقبت که بسته به نیاز فرد متفاوت است. | |||
* ممکن است نیاز باشد، شخص بستری شود. | |||
[[رده:افیون‌ها]] | |||
[[رده:دخانیات]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۱۱ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۰۸:۲۱
مواد مخدر (به انگلیسی: Narcotic) موادی هستند که از ترکیبات مواد شیمیایی و یا مواد طبیعی بدست می‌آیند و در صورت مصرف موجب وابستگی فرد به آن ماده می‌شوند.
این مواد پس از مصرف موجب تغییر خلق یا رفتار در فرد مصرف کننده شده و به شکل های مختلفی از جمله خوردن، تزریق و یا دود مصرف می‌شوند. دسته‌بندی مواد اعتیادآور یا در گویش عام مواد مخدر، به روش‌های متعددی صورت می‌گیرد. در علم پزشکی و داروشناسی، یک ماده اعتیاد آور می‌تواند بر اساس ساختار شیمیایی که دارد و یا بر اساس تأثیرات، عوارض و شرایطی که در اثر مصرف ایجاد می‌کند طبقه‌بندی گردد.
اعتیاد
اعتیاد به مواد مخدر در واقع نوعی بیماری است که بر مغز و رفتار فرد تأثیر می‌گذارد. در این حالت فرد دچار ناتوانی در کنترل استفاده از یک داروی قانونی یا غیرقانونی میشود. موادی مثل الکل، ماری‌جوانا و نیکوتین جز مواد مخدر محسوب می‌شوند. افراد معتاد با وجود اطلاع از مضرات مصرف این مواد باز هم به استفاده از آنها ادامه می‌دهند.
بسیاری از افراد معتاد به مواد مخدر در موقعیت‌های اجتماعی به‌عنوان تفریح و تجربه‌کردن از مواد مخدر استفاده کرده و پس از مدتی مصرف به‌صورت مکرر میشود. خطر اعتیاد و سرعت معتاد شدن شخص به نوع ماده مخدر بستگی دارد. بسیاری از افراد معتاد باگذشت زمان به دوزهای بیشتری از آن ماده نیاز داشته تا حس قبل را تجربه کنند.
علت وابستگی
بیشتر مواد مخدر بر مدار پاداش مغز تأثیر می‌گذارند و سبب افزایش پیام‌رسان شیمیایی دوپامین می‌شوند. این تغییر در سیستم پاداش سبب میشود تا فرد رفتارهای موردنظر برای تکرار این فرایند را، دوباره تکرار کند. افزایش دوپامین در مغز رفتارهای لذت‌بخش اما ناسالم را تقویت می‌کند.
با ادامه مصرف ماده مخدر، مغز با آن سازگار شده و توانایی سلول‌های مدار پاداش کاهش می‌یابد. در این حالت شخص دیگر احساسی که در اولین مصرف داشته است، تجربه نمی‌کند. باید شخص معتاد دوزهای بیشتری مصرف کرده تا به همان میزان رضایت برسد.
سازگاری‌های مغزی سبب میشود، شخص از کارهای لذت‌بخش مانند گذشته لذت نبرد. کارهایی مانند غذا خوردن، رابطه جنسی یا فعالیت اجتماعی. استفاده طولانی همچنین سبب ایجاد تغییرات در سایر سیستم‌ها و مدارهای شیمیایی مغز شده و عملکردهای زیر را تحت تأثیر قرار می‌دهد:
- یادگیری
- قضاوت
- تصمیم‌گیری
- تحمل فشار
- حافظه
- رفتار و اخلاق
علائم اعتیاد
- فرد احساس می‌کند که باید به طور منظم از دارو استفاده کند. (روزانه یا حتی چند بار در روز)
- تمایل شدید به دارو که مانع از فکر کردن به موارد دیگر میشود.
- فرد با گذشت زمان نیاز بیشتری به ماده مخدر داشته تا همان اثر قبل را تجربه کند.
- فرد باید اطمینان حاصل کند که منبع دریافت ماده مخدر را از دست نمی‌دهد و برای حفظ آن هر کاری می‌کند.
- پرداخت هزینه برای تأمین ماده مخدر، حتی اگر فرد آن پول را به سختی به دست آورد.
- عدم انجام تعهد ها و مسئولیت های کاری یا کاهش فعالیت های اجتماعی و تفریح به دلیل مصرف مواد مخدر
- فرد با این که می‌داند، مصرف ماده مخدر سبب ایجاد مشکلاتی در زندگی شده یا آسیب جسمی و روانی وارد می‌کند، اما به مصرف آن ادامه می‌دهد.
- فرد کارهای غیرقانونی که قبلاً انجام نمی‌داد، به‌خاطر تهیه مواد مخدر انجام می‌دهد. (مانند سرقت)
- رانندگی پرخطر یا سایر فعالیت‌های خطرناک زمانی که ماده مخدر مصرف کرده است.
- صرف زمان زیاد برای تهیه دارو، استفاده از دارو یا بهبود اثرات دارو
- تلاش برای قطع مصرف دارو با شکست مواجه شده است.
- هنگام قطع مصرف دارو علائم ترک را تجربه می‌کند.
انواع مواد مخدر
سنتی
مواد مخدر سنتی موادی هستند که مستقیماً از گیاهان طبیعی به دست می‌آیند. بر روی این نوع مواد اعتیادآور فرایندهای شیمیایی انجام نمی‌شود. معمولاً عوارض و میزان وابستگی در مواد سنتی کمتر از صنعتی است.
تریاک
تریاک پیام‌های بین مغز و بدن را کند می‌کند. به همین دلیل داروی افسرده کننده است. خشخاش گیاهی است که تریاک از آن گرفته میشود. خشخاش یکی از اولین گیاهانی است که برای استفاده دارویی ثبت شد. تریاک صمغ چسبناک به رنگ قهوه‌ای تیره با بوی قوی است. همچنین به صورت مایع یا پودر تولید میشود.
تریاک را می‌توان دود کرد یا به صورت خوراکی استفاده کرد. تریاک پیش‌نیاز تولید هروئین است. مصرف این ماده در افراد علائم مختلفی را ایجاد می‌کند. تریاک در کوتاه مدت سبب احساس رضایت، آرامش، ضربان قلب و تنفس پایین‌تر، یبوست موقت و از دست دادن اشتها میشود.
در بلند مدت، نیاز به این ماده مخدر بیشتر شده و شخص باید برای به دست آوردن همان اثر، مقدار مصرف را افزایش دهد. در خانم ها سبب نامرتب شدن پریود و مشکل در باروری میشود. شخص میل جنسی را از دست داده و به تریاک وابسته میشود.
علائم ترک تریاک معمولاً ۶ تا ۲۴ ساعت بعد از آخرین دوز شروع میشود. حدود ۷ تا ۱۰ روز ادامه دارد. علائم ترک شامل بی‌قراری، افسردگی و گریه، اسهال، تعریق، خواب بی‌قرار، گرفتگی عضلات و حالت تهوع و استفراغ میشود.
شیره تریاک
شیره تریاک از جوشاندن و صاف کردن تریاک سوخته به دست می‌آید. اثرات شیره تریاک از تریاک بیشتر است. بعد از مصرف شخص به سرعت احساس خماری می‌کند. این ماده مخدر را می‌توان دود کرد و یا به صورت خوراکی مصرف کرد.
حشیش
حشیش مادهای است که از گیاه شاهدانه به دست می‌آید. این ماده در واقع صمغ گیاه شاهدانه بوده و بسیار اعتیادآور است. در کوتاه مدت اثراتی مانند افزایش اشتها، احساس آرامش، افزایش درک بصری و پارانوئید را ایجاد می‌کند. پس از استفاده طولانی مدت از این ماده سیستم ایمنی بدن سرکوب شده و سلامت ریه ها به خطر می‌افتد. حشیش احتمال مشکلات قلبی عروقی را بیشتر می‌کند.
هروئین
هروئین یک ماده غیرقانونی است که گیرنده‌های مواد افیونی را در مغز فعال می‌کند. این ماده سبب جلوگیری از احساس درد، افزایش آرامش و ایجاد نوعی رهایی میشود. با افزایش دوپامین در مغز شخص احساس سرخوشی می‌کند. هروئین به عنوان دارویی بسیار اعتیادآور شناخته میشود. انجمن پزشکی اعتیاد آمریکا تخمین می‌زند که تقریباً از هر چهار نفری که آن را امتحان می‌کنند، یک نفر به این ماده معتاد میشود.
علائم ترک اعتیاد هروئین نیز شدید بوده و همین موضوع ترک آن را از نظر جسمی و روانی دشوار می‌کند. علائم اصلی ترک شامل افسردگی، بیخوابی و اضطراب است.
ماری‌جوانا
ماری‌جوانا همانند حشیش از گیاه شاهدانه به دست می‌آید. با این تفاوت که این ماده مخدر بیشتر از برگ‌های این گیاه حاصل میشود. ماری‌جوانا دارویی است که برای افراد با درد مزمن و درد عصبی تجویز میشود. همچنین لرزش را در بیماری پارکینسون کاهش می‌دهد.
اما این ماده اعتیادآور بوده و برخی افراد علائم اختلال در نتیجه مصرف را مشاهده کرده‌اند. یکی از علائم اصلی آن وابستگی به این ماده است. علائم ترک شامل ناراحتی جسمی، کاهش اشتها، مشکلات روحی و روانی، هوس و بی‌قراری است. افرادی که قبل از ۱۸ سالگی شروع به مصرف ماری‌جوانا می‌کنند، معمولاً بیشتر در معرض عوارض آن قرار می‌گیرند.
ماشروم و قارچ
سایلوسیبین و سایلوسین ترکیبات توهم‌زایی هستند که در برخی قارچ‌ها وجود دارند. معمولاً این قارچ‌ها در مکزیک و آمریکای مرکزی رشد می‌کنند. سایلوسیبین از نظر ساختار شبیه سروتونین است و با ایجاد اختلال در عملکرد طبیعی سیستم سروتونین اثرات آن ایجاد میشود.
خوردن ماشروم سبب مشاهده تصاویر، شنیدن صداها و احساساتی میشود که واقعاً وجود ندارند. اثرات آن معمولاً ۲۰ تا ۹۰ دقیقه بعد از مصرف ایجاد میشود و تا ۱۲ ساعت ادامه دارد. پس از استفاده از ماشروم شخص ممکن است دچار حالت تهوع، اختلالات عصبی یا پارانوئید شود. برخی افراد پس از تأثیر ماشروم احساسات لذتبخشی را تجربه کرده و برخی دیگر افکار وحشتناک، اضطراب، ترس از جنون و مرگ را تجربه می‌کنند.
ناس
ناس از گیاه تنباکو به دست می‌آید و با آهک مخلوط میشود. مادهای سبزرنگ و اعتیادآور بوده که بو و طعم تندی دارد. این ماده بیشتر در افغانستان تولید میشود. با مصرف آن شخص عوارضی مانند سرگیجه، سردرد و تهوع را تجربه می‌کند. تعادل حرکتی و رفتاری دچار اختلال شده و حرکت چشم‌ها غیرطبیعی میشود. مصرف طولانی مدت این ماده مخدر می‌تواند سبب سرطان لثه، حنجره و روده بزرگ شود.
صنعتی
مواد مخدر صنعتی از ایجاد فرایندهای شیمیایی روی گیاهان و مواد طبیعی اعتیادآور ساخته می‌شوند. این نوع مواد اثرات بیشتری داشته و عوارض زیادی به دنبال دارند. به همین دلیل جرم حمل مواد صنعتی بیشتر بوده و حکم سنگین‌تری در پی دارد.
شیشه
شیشه یا متامفتامین یک داروی محرک قوی بوده که در آزمایشگاه به صورت پودر یا کریستال ساخته میشود. مخدر شیشه را می‌توان دود یا تزریق کرد. سرخوشی بسیار شدیدی ایجاد کرده و در کوتاه مدت تمرکز را افزایش می‌دهد. شیشه نیاز به خواب و اشتها را کاهش داده و تحریک‌پذیری و لذت را افزایش می‌دهد. مصرف شیشه در مقادیر زیاد عوارض روانگردان داشته و سبب پرخاشگری یا خشونت میشود.
اعتیاد به شیشه شدید بوده و شخص را وادار می‌کند تا بیشتر آن را مصرف کند. افزایش دوز منجر به وابستگی شده و با گذشت زمان سبب آسیب به مغز میشود. این ماده نواحی از مغز مربوط به یادگیری، حافظه و تنظیم عاطفی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. زمانی که شیشه در بدن شخص معتاد وجود ندارد، سطح دوپامین بسیار پایین آمده و اتصال صحیح آن با گیرنده‌ها دچار مشکل میشود. این موضوع می‌تواند منجر به افسردگی شدید، افکار خودکشی و میل شدید به مواد مخدر شود.
کراک
کراک از کوکائین به دست می‌آید. با انجام فرآیندهایی روی کوکائین ماده سختی به دست آمده که با ایجاد حرارت شکسته و کریستالی میشود. در واقع اسم کراک از شکستن این ماده منشأ می‌گیرد. این ماده به صورت دودی استفاده میشود. کراک اثر محرک روانی داشته و همانند آمفتامین عمل می‌کند. سبب سرخوشی، فشار خون بالا و سرکوب اشتها میشود. وابستگی روانی در این ماده مخدر زیاد است.
ال اس دی
ال اس دی جز گروه داروهای روانگردان به حساب می‌آید. در دوزهای پایین تغییرات خفیفی در ادراک، خلق‌وخو و اندیشه ایجاد می‌کند. دوزهای بیشتر سبب توهمات بصری و تحریف فضا و زمان میشود. مصرف بیش از حد این ماده می‌تواند منجر به مرگ شود.
ال اس دی یک ماده کریستالی سفید و بی بو است. اثرات آن معمولاً ۳۰ دقیقه بعد شروع شده و حدود ۸ تا ۱۲ ساعت ادامه دارد. مصرف آن سبب سرخوشی، اتساع مردمک، تغییرات ادراکی و توهمات، سردرگمی، سردرد، حالت تهوع و افزایش دمای بدن میشود.
متادون
با وجود اینکه متادون برای کمک به معتادان به هروئین و مسکن‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد، اما از این ماده نیز سوءاستفاده میشود. متادون در مقایسه با دیگر مواد مخدر لذت کمی داشته، اما وابستگی جسمی و روانی بالایی دارد. این دارو به صورت قرص، محلول خوراکی یا مایع تزریقی مصرف میشود.
علائم ترک متادون شامل اضطراب، لرزش عضلات، حالت تهوع، اسهال، استفراغ و گرفتگی شکم است.
ترامادول
ترامادول ماده مخدری است که برای دردهای متوسط تا شدید در بزرگسالان تجویز میشود. استفاده طولانی مدت از آن سبب وابستگی میشود. این ماده می‌تواند مشکلات تنفسی جدی ایجاد کند. مصرف آن سبب خواب‌آلودگی، سردرد، عصبی شدن، لرزش، تغییرات خلقی و خشکی دهان میشود.
ریتالین
ریتالین جز داروهای محرک بوده و بسیار اعتیادآور است. علائم ترک شدید بوده و به همین دلیل ترک آن مشکل است. مصرف کنندگان ریتالین برای ایجاد سرخوشی شدید دوز دارو را هر بار افزایش می‌دهند.
کوکائین
کوکائین مادهای محرک و مشتق شده از گیاه کوکا است. این گیاه در آمریکای جنوبی رشد می‌کند و به شکل غیرقانونی به پودر سفید تبدیل میشود. پودر کوکائین را می‌توان از راه بینی بالا کشید. همچنین می‌توان آن را دود یا تزریق کرد. کوکائین تأثیر زیادی روی مغز می‌گذارد. زیرا مدارهای مغزی را با ترشح شدید دوپامین درگیر می‌کند. اثرات مصرف کوکائین سریع، شدید و کوتاه مدت است.
کوکائین سرخوشی، هیجان و هوشیاری را افزایش می‌دهد. مصرف مداوم کوکائین سبب میشود، هر بار دوز بیشتری نیاز باشد. پس از مدت طولانی می‌تواند سبب خستگی جسمی و روحی، افسردگی و میل شدید به مصرف شود. از ویژگی‌های اصلی ترک کوکائین افسردگی و هوس شدید است. به همین دلیل ترک آن مشکل است.
مورفین
مورفین ماده مخدر قوی بوده و از گیاه خشخاش تولید میشود. این دارو به عنوان مسکن ضد درد کاربرد دارد. ممکن است به شکل مایع، قرص، کپسول، شیاف یا تزریقی مصرف شود. مورفین می‌تواند وابستگی فیزیکی ایجاد کند. این ماده در سیستم‌های مغزی تغییراتی ایجاد کرده و به قسمت‌هایی از مسیر مربوط به احساس درد متصل میشود. به همین دلیل اثرات ضد درد ایجاد می‌کند.
تخمین زده میشود که ممکن است، چند دوز از این دارو سبب ایجاد وابستگی روانی شود. با این حال چندین ماه طول می‌کشد تا وابستگی فیزیکی ایجاد شود. علائم ترک معمولاً شامل گرفتگی شکم، درد عضلانی، بی‌قراری، آبریزش بینی، از دست دادن اشتها، افزایش فشار خون، لرز، استفراغ، تنفس شدید، سرگیجه، بیخوابی و افسردگی میشود.
دزومورفین
دزومورفین با نام خیابانی کروکدیل شناخته میشود. مانند هروئین و سایر مواد افیونی اثر آرامبخش و ضد درد دارد. بسیار اعتیادآور است. افرادی که این ماده را تزریق می‌کنند، دچار زخم های پوستی و عفونت می‌شوند. این ماده حاوی آنالوگ مصنوعی مورفین است. این دارو حدود ۲ تا ۳ دقیقه بعد اثر می‌کند. ۱۰ تا ۱۲ برابر قوی‌تر از مورفین است. اثرات سرخوشی حدود ۲ ساعت بعد از بین می‌رود.
این ماده وابستگی جسمی ایجاد کرده و مصرف طولانی مدت آن سبب عوارضی مانند آسیب عروق خونی، زخم باز، عفونت های پوستی، قطع اندام و مسمومیت خون میشود.
قرص اکس یا اکستازی
اکستازی دارویی مصنوعی است که خلق‌وخو و ادراک را تغییر می‌دهد. این ماده از نظر شیمیایی مشابه محرک‌ها و توهم‌زا ها است. اکستازی احساس افزایش انرژی، لذت و تحریک درک حسی ایجاد می‌کند. دوزهای بالای قرص اکس می‌تواند بر توانایی بدن در تنظیم دمای بدن تأثیر بگذارد. این موضوع می‌تواند منجر به افزایش دمای بدن شود. گاهی اوقات نارسایی کبد، کلیه یا قلب و حتی مرگ را در پی دارد.
مصرف اکستازی اعتماد و نزدیکی را بیشتر کرده و به همین دلیل احتمال رفتار جنسی ناامن را ایجاد می‌کند. این امر احتمال انتقال بیماری‌هایی مثل هپاتیت را افزایش می‌دهد.
استروئید
استروئیدهای آنابولیک سبب تغییرات مصنوعی در هورمون‌های جنسی مردانه (تستوسترون) میشود. به این ترکیبات استروئیدهای آنابولیک – آندوژنیک یا به اختصار AAS گفته میشود. آنابولیک به عضله سازی و آندوژنیک به افزایش ویژگی‌های جنسی اشاره دارد. پزشکان استروئید را برای تأخیر در بلوغ و بیماری‌های مربوط به از دست دادن عضلات تجویز می‌کنند. برخی از ورزشکاران و بدنسازان از این داروها برای بهبود عملکرد ورزشی یا ظاهر فیزیکی سوءاستفاده می‌کنند.
استروئیدهای آنابولیک متفاوت از سایر داروهای اعتیادآور عمل می‌کنند و اثرات کوتاه مدت مشابه روی مغز ندارند. با این حال استفاده طولانی مدت می‌تواند برخی از مسیرها و مواد شیمیایی مغز از جمله دوپامین و سروتونین را تحت تأثیر قرار دهد. این موارد سبب تغییرات قابل توجه در خلق‌وخو و رفتار میشود.
مصرف زیاد آن سبب مشکلات روحی مانند پارانوئید، تحریک‌پذیری شدید، توهم، اختلال در قضاوت و نوسانات شدید خلقی میشود. برخی از آثار دیگر آن شامل آکنه شدید، تورم بدن، تغییر در ویژگی‌های جنسی مانند کوچک شدن بیضه در مردان و رشد موهای صورت در زنان میشود. پیامدهای جدی آن شامل بیماری قلبی، آسیب کبدی و مشکلات و نارسایی کلیه میشود.
قرص b2
قرص b2 (بوپرنورفین) که با نام تجاری نالوکسان شناخته میشود، از آلکالویئدهای گیاه خشخاش بدست می‌آید. هرچند این قرص برای ترک اعتیاد استفاده میشود، اما خود جزء مواد مخدر نیمه صنعتی دسته بندی میشود. از قرص b2 برای ترک اعتیاد به عنوان جایگزین ترامادول و متادون استفاده میشود. استفاده دیگر از این دارو برای رفع دردهای حاد و مزمن است. قرص ب2 عمدتاً به صورت قرص زیرزبانی یا تزریق تجویز میشود.
علائم قرص ب۲ عمدتا به شکل روانی هستند و شما احساس می‌کنید برای ادامه زندگی و أنجام کارهای روزمره نیاز به مصرف بوپرنورفین دارید. علائم اعتیاد به این قرص مخدر عبارت‌اند از:
- بی‌حالی
اثرات
- متآمفتامین، مواد افیونی و کوکائین بسیار اعتیادآور هستند. این مواد پیامدهای متعدد کوتاه مدت و بلند مدت ایجاد می‌کنند. از جمله روان‌پریشی، تشنج یا مرگ بر اثر مصرف زیاد.
- اکستازی یا مولی می‌تواند سبب کم آبی بدن، عدم تعادل و عوارضی مانند تشنج شوند. این ماده در طولانی مدت به مغز آسیب وارد می‌کند.
- داروهایی که در باشگاه ها به صورت مایع، قرص یا پودر مصرف می‌شوند، اغلب دارای مواد ناشناخته‌ای بوده که برای بدن مضر هستند.
- مواد استنشاقی با توجه به ماهیت سمی خود می‌توانند سطوح مختلف آسیب را وارد کنند.
عوارض
- ابتلا به بیماری واگیردار: افرادی که به مواد مخدر معتاد هستند، بیشتر از طریق رابطه جنسی ناامن یا با استفاده از سوزن به بیماری عفونی مانند ایدز مبتلا می‌شوند.
- مشکلات در سلامتی: اعتیاد به مواد مخدر می‌تواند منجر به طیف وسیعی از مشکلات کوتاه مدت و بلند مدت در سلامت روحی و جسمی شود. این موارد بستگی به نوع دارو دارد.
- ایجاد حوادث: افرادی که معتاد به مواد مخدر هستند، بیشتر در معرض فعالیت‌های خطرناک مانند رانندگی های پرخطر قرار می‌گیرند.
- خودکشی: این افراد به دلیل تغییر در سیستم مغزی بیشتر از افراد سالم در معرض خودکشی قرار دارند.
- مشکلات خانوادگی: تغییرات رفتاری ممکن است سبب درگیری‌های زناشویی یا خانوادگی و مسائل مربوط به حضانت فرزندان شود.
- مسائل کاری: مصرف مواد مخدر سبب کاهش عملکرد در محل کار، مرخصی‌های پی‌درپی و در نهایت از دست دادن شغل میشود.
- مشکلات در مدرسه: مصرف این نوع مواد می‌تواند بر عملکرد تحصیلی و انگیزه پیشرفت درسی تأثیر منفی بگذارد.
- مسائل حقوقی: مشکلات حقوقی برای بسیاری از مصرف کنندگان مواد مخدر اتفاق می‌افتد. خرید یا حمل مواد غیرقانونی، سرقت برای به دست آوردن پول مواد مخدر، رانندگی تحت تأثیر این مواد یا اختلاف بر سر حضانت کودکان از این دست مسائل حقوقی است.
- مشکلات مالی: صرف هزینه برای تهیه مواد، نیازهای دیگر را دچار مشکل می‌کند. منجر به بدهی یا ایجاد رفتارهای غیرقانونی و غیراخلاقی میشود.
جلوگیری از مصرف نوجوانان
- برقراری ارتباط: با فرزندان خود در مورد خطرات استفاده از مواد اعتیادآور صحبت کنید.
- گوش دادن: وقتی فرزندتان از فشار همسالان خود برای مصرف مواد می‌گوید، به او خوب گوش دهید. از تلاش‌های او برای مقاومت در برابر آنها حمایت کنید. در این شرایط جبهه گرفتن و ایجاد ممنوعیت برای فرزندتان می‌تواند شرایط را بدتر کند.
- الگوی مناسب: از الکل یا مواد اعتیادآور استفاده نکنید. فرزندان والدین معتاد بیشتر از فرزندان افراد سالم در خطر اعتیاد به این مواد هستند.
- تقویت روابط: روی روابط خود با فرزندتان کار کنید. پیوند قوی و پایدار بین شما و او خطر استفاده از مواد مخدر را کاهش می‌دهد.
جلوگیری از مصرف دوباره
- به برنامه درمانی خود پایبند باشید: به هوس‌های خود توجه داشته باشید. ممکن است احساس کنید که بهبود یافته‌اید و نیازی به ادامه درمان ندارید. اما اگر به مشاوره با روانشناس خود ادامه دهید، در جلسات گروهی شرکت کنید و مصرف داروهای تجویزشده را ادامه دهید، شانس عدم بازگشت به اعتیاد بیشتر میشود.
- از موقعیت‌های پرخطر دوری کنید: به محله‌ها و مکان‌هایی که برای تهیه مواد می‌رفتید، بازنگردید و از جمع قدیمی افراد معتاد دوری کنید.
- در صورت استفاده مجدد فوراً کمک بگیرید: اگر مصرف ماده اعتیادآور را شروع کردید، بلافاصله با پزشک خود، روانشناس یا شخص دیگری که به شما کمک می‌کند، مشورت کنید.
روش‌های درمان و ترک
- جلسات درمانی فردی، گروهی یا خانوادگی
- تمرکز بر درک ماهیت اعتیاد و دوری از ماده مخدر
- سطوح مختلف مراقبت که بسته به نیاز فرد متفاوت است.
- ممکن است نیاز باشد، شخص بستری شود.