توپ
توپ وسیله‌ای است برای انجام ورزش و بازی که اغلب به شکل گرد و کروی است اما انواع معدودی به شکل‌های دیگر نیز دارد. توپ‌ها بسته به کار و یا ورزشی که با آن‌ها انجام می‌شوند، شکل، اندازه، وزن و جنس متفاوتی دارند.
علاوه بر ورزش‌ها، از توپ برای بازی و تفریح نیز استفاده می‌شود و یکی از اسباب بازی‌های محبوب کودکان است. بازی‌هایی نظیر هفت‌سنگ و تیله بازی نیز با نوع خاصی از توپ انجام می‌شوند.
بر طبق فرهنگ معین توپ گوی لاستیکی است که با آن بازی فوتبال، والیبال و غیره کنند.
توپ اصلی‌ترین رکن ورزش‌های توپی است.
ورزش‌های توپی
ورزش هایی هستند که با توپ انجام می‌شوند و حذف توپ از این ورزش‌ها امکان‌پذیر نیست. معروف‌ترین ورزش‌های توپی عبارتند از:
- انواع فوتبال
- والیبال
- بسکتبال
- هندبال
- تنیس
- پینگ پنگ یا تنیس روی میز
- واترپلو
- راگبی
- بولینگ
- بیسبال
- اسکواش
- سپک تاکرا
سازنده توپ
شرکت‌های زیادی در سرتاسر جهان، توپ فوتبال تولید می‌کنند، اما حدود ۵۵ درصد از توپ‌های فوتبال در تولیدی‌های شهر سالکوت از ایالت پنجاب کشور پاکستان تولید می‌شوند. مابقی توپ‌ها نیز در شرکت‌ها و شهرهای دیگر جهان که عمده آن‌ها در کشورهای چین و هند هستند، ساخته می‌شوند.
دلیل اصلی موفقیت پاکستان در صنعت ساخت توپ فوتبال، وجود صنعت چرم موفق در این کشور است و همین سبب شده شرکت‌های مشهوری مانند «نایک، آدیداس و پوما» سفارش‌های خود برای ساخت توپ فوتبال را به کارگاه‌های پاکستانی بدهند.
در حال حاضر شهر سیالکوت ۷۰ درصد نیاز تمام جهان را به توپ فوتبال تأمین می‌کند. کشورهای میزبان جام جهانی از جمله روسیه و قطر نیز سفارش ساخت توپ‌های فوتبال را به هنرمندان و صنعتگران شهر سیالکوت پاکستان داده‌اند تا نسبت به کیفیت آن مطمئن باشند.
توپ جام جهانی
فوتبال به عنوان پرطرفدارترین ورزش در جهان شناخته می‌شود و تولید توپ فوتبال ماجراهای خاص خود را دارد. به عنوان مثال، برای هر دوره از جام جهانی توپ خاصی طراحی می‌شود و این توپ نامگذاری شده و طی مراسمی رونمایی می‌شود.
توپ فوتبال در جام‌های جهانی مختلف:
جام جهانی ۱۹۳۰ اروگوئه
در فینال اولین دوره جام جهانی از دو توپ مختلف استفاده شد؛ آرژانتین توپ نیمه اول Tiento را انتخاب کرد و در نیمه نخست با نتیجه دو بر یک پیش افتاد. اروگوئه میزبان برای نیمه دوم توپ T-Model که بزرگ‌تر و سنگین‌تر بود را استفاده کرد و در نهایت با نتیجه چهار بر دو به پیروزی رسید.
جام جهانی ۱۹۳۴ ایتالیا
توپ‌هایی که در این دوره از جام جهانی مورد استفاده قرار گرفت از ۱۳ تکه تشکیل شده بود در حالی که در آن زمان توپ‌های ۱۲ تکه‌ای مورد استفاده قرار می‌گرفت. برای اولین بار بندهای چرمی توپ جام جهانی با پنبه قهوه‌ای جایگزین شد که بسیار شبیه به آنچه در کفش استفاده می‌شود، بود. از آنجایی که پنبه بسیار نرم‌تر از هر چرمی است، این موضوع بازیکنان را تشویق می‌کرد تا بیشتر با سر به توپ ضربه بزنند.
جام جهانی ۱۹۳۸ فرانسه
توپ جام جهانی ۱۹۳۸ فرانسه مانند نسخه قبلی ۱۳ تکه بود و با دست دوخته شده بود. این توپ باید توسط یک فرد ماهر باد می‌شد زیرا اگر فردی که توپ را باد می‌کرد و بندها را می‌بست، به درستی این کار را انجام نمی‌داد، توپ شکل کروی نمی‌گرفت، امری که روی مسیر توپ تأثیر می‌گذاشت.
جام جهانی ۱۹۵۰ برزیل
در اولین دوره جام جهانی پس از جنگ جهانی دوم، از توپ‌هایی استفاده شد که یکپارچه، بدون دریچه و ۱۲ تکه‌ای بودند. در این دوره فیفا برای اولین بار اجازه داد تا لوگوی برند سازنده توپ روی آن چاپ شود.
جام جهانی ۱۹۵۴ سوئیس
توپ مورد استفاده در جام جهانی سوئیس از ۱۸ تکه تشکیل شده بود و مشخصه بارز آن رنگ نارنجی مایل به زرد آن بود که کمی متفاوت از رنگ قهوه‌ای مورد استفاده در ادوار قبلی بود.
جام جهانی ۱۹۵۸ سوئد
این توپ پیشرفت‌های فنی زیادی به همراه داشت و به نوعی آب بندی آن با یک موم مخصوص انجام شده بود. توپ‌های مورد استفاده شده در جام جهانی ۱۹۵۸ زرد، قهوه‌ای روشن یا سفید بودند که در مسابقات مختلف بسته به شرایط آب و هوا و زمین از آن‌ها استفاده می‌شد.
جام جهانی ۱۹۶۲ شیلی
توپ جام جهانی شیلی طراحی متفاوت و خلاقانه‌ای داشت و هرچند این تیم هم از ۱۸ تکه تشکیل شده بود اما تکه‌ها شامل سه شکل متفاوت با توپ‌های قبلی بودند. توپ کرک با دریچه لاتکس جدیدی که داشت هوا را برای مدت طولانی‌تری حفظ می‌کرد اما عیب آن پوشش رنگ ضعیفی بود که دوام کمتری نسبت به توپ‌های قبلی داشت.
جام جهانی ۱۹۶۶ انگلیس
در جام جهانی انگلیس از توپی استفاده شد که شامل ۲۵ تکه تقریباً مستطیلی بود و کیفیت چرم بسیار مرغوبی داشت.
جام جهانی ۱۹۷۰ مکزیک
آدیداس از این دوره به عنوان تولیدکننده رسمی توپ‌های جام جهانی لقب گرفته است. توپ «تل‌استار» شاید نوستالژیک‌ترین توپ ادوار جام جهانی باشد و به نوعی نماد یک توپ فوتبال شناخته می‌شود.
این توپ سیاه و سفید که «تل استار» نام داشت، از ترکیب دو کلمه تلویزیون و ستاره گرفته شده است. در آن زمان گفته می‌شد که این ترکیب و تضاد، وضوح توپ‌ها را در تلویزیون‌های رنگی و سیاه و سفید تقویت می‌کند، با توجه به اینکه جام جهانی مکزیک اولین جام جهانی بود که از تلویزیون در سراسر جهان پخش شد این طراحی از اهمیت بالایی برخوردار بود.
جام جهانی ۱۹۷۴ آلمان
آدیداس برای جام جهانی ۱۹۷۴ آلمان در واقع توپ‌های جدیدی تولید نکرد و تجربه موفق استفاده از توپ‌های «تل استار» در دوره قبل باعث شد تغییر چندانی در توپ‌های جدید شکل نگیرد. توپ‌های جدید با یک لایه Durlast قوی‌تر پوشیده شده بودند تا از ورود آب از طریق درزها به توپ جلوگیری شود.
جام جهانی ۱۹۷۸ آرژانتین
برای جام جهانی ۱۹۷۸ آدیداس یک توپ جدید با طراحی انقلابی که از رقص کلاسیک آرژانتینی الهام گرفته بود را با نام تانگو عرضه کرد. این توپ شامل ۲۰ مثلث سیاه و منحنی که هر یک روی سطح سفید رنگی چاپ شده بود با استفاده از صفحات شش ضلعی تولید شد. این توپ و این طراحی شاید محبوب‌ترین توپ ادوار جام جهانی است و حتی تا یورو ۲۰۰۰ نیز از طرح آن الهام گرفته شد.
جام جهانی ۱۹۸۲ اسپانیا
با توجه به طراحی موفق تانگو در جام جهانی ۱۹۷۸ و یورو ۱۹۸۰، آدیداس تغییرات زیادی در توپ جام جهانی اسپانیا جدید ایجاد نکرد. توپی که به نام Tango España تولید شد تنها تغییرات جزئی نسبت به نسخه‌های قبلی خود داشت.
این توپ اولین توپ جام جهانی برند آدیداس بود که با الهام از کشور میزبان نامگذاری شد. توپ Tango España مشابه تانگو قبلی از ۳۲ صفحه دوخته شده با دست، با همان طرح سیاه و سفید تشکیل شده بود و تفاوت قابل توجهی نداشت. تانگو اسپانیا آخرین توپ چرمی بود که در جام جهانی استفاده شد.
جام جهانی ۱۹۸۶ مکزیک
توپ آزتکا اولین توپی بود که آدیداس به افتخار کشور میزبان آن را نامگذاری کرد. مشخصه جدید این توپ این بود که دیگر از چرم طبیعی ساخته نشده بود بلکه از مواد مصنوعی در تولید آن نقش داشت.
جام جهانی ۱۹۹۰ ایتالیا
در طراحی این توپ نیز مانند چند دوره اخیر از طراحی تانگو الهام گرفته شد، همچنین در طراحی «اتروسکو یونیکو» شیرهای اتروسک نیز به چشم می‌خورد. این توپ البته مورد انتقاد بود زیرا گل‌های زیادی در این دوره از جام جهانی به ثمر نرسید.
جام جهانی ۱۹۹۴ آمریکا
در نامگذاری این توپ از عبارت Quest of Stars به معنای در جست‌وجوی ستارگان الهام گرفته شده است. یکی از دلایل این نامگذاری ستاره‌های پرچم ایالات متحده و دیگری همزمانی برگزاری مسابقات با سالگرد مأموریت آپولو ۱۱ و فرود اولین انسان روی ماه بود.
جام جهانی ۱۹۹۸ فرانسه
این توپ با نام Tricoloreبه معنای سه رنگ اولین توپ رنگی جام جهانی شناخته می‌شود. این نام از سه رنگ پرچم فرانسه الهام گرفته شده است. سطح توپ توسط شش ضلعی‌های کوچک پوشیده شده است که به حباب‌های هوا در پوشش آن اشاره دارد. این امر باعث می‌شد که توپ در هنگام ضربه زدن انعطاف‌پذیر باشد.
جام جهانی ۲۰۰۲ کره جنوبی - ژاپن
در دوره‌ای که برای اولین بار جام جهانی در قاره آسیا برگزار می‌شد طراحی تانگو نیز از توپ‌های جام جهانی برداشته شد. این توپ به نوعی گذر از طراحی کلاسیک به مدرن توپ‌های جام جهانی بود. این توپ آخرین توپ ۳۲ تکه‌ای مورد استفاده در جام‌های جهانی بود و البته آخرین دوره‌ای بود که توپ‌ها به صورت دستی دوخته می‌شد.
جام جهانی ۲۰۰۶ آلمان
در این دوره دیگر خبری از استفاده از ۳۲ تکه در تولید توپ نبود و آدیداس در توپ «Teamgeist» که به معنای روحیه تیمی بود از ۱۴ تکه بزرگ‌تر استفاده برده بود. شرکت آلمانی مدعی گردتر و دقیق‌تر بودن این توپ‌ها بود، هر چند انتقاداتی نیز در طول مسابقات به این توپ‌ها وارد بود.
جام جهانی ۲۰۱۰ آفریقای جنوبی
Jabulani نام این توپ بود و در طراحی آن از ۱۱ رنگ استفاده شده بود که برگرفته از ۱۱ زبان و ۱۱ منطقه در آفریقای جنوبی بود. در دوخت این توپ از هشت تکه استفاده شده بود و بازیکنان چندان از آن راضی نبودند زیرا در ضربات از راه دور توپ در هوا عملکرد متفاوتی پیدا می‌کرد و جهت توپ غیرقابل پیش‌بینی می‌شد.
جام جهانی ۲۰۱۴ برزیل
بعد از تجربه بد توپ جابولانی در دوره قبل، آدیداس تصمیم گرفت آزمایش شده‌ترین توپ تاریخ را برای جام جهانی برزیل ارائه کند تا مطمئن باشد که توپ تا حد امکان بدون ایراد است. در این دوره برای اولین بار از هواداران فوتبال در برزیل برای نامگذاری این توپ رأی‌گیری شد و در نهایت نام برازوکا که یک اصطلاح محلی غیر رسمی است و به معنای "برزیلی" یا برای توصیف شیوه زندگی برزیلی به کار می‌رود، انتخاب شد.
جام جهانی ۲۰۱۸ روسیه
توپ جام جهانی Telstar به تل استار اصلی و کلاسیک دهه ۷۰ اشاره دارد. هر دو توپ سیاه و سفید هستند و به عنوان «ستاره تلویزیون» نامگذاری شدند. البته این مدل یک نسخه پیشرفته است، نه تنها به دلیل طراحی آینده‌نگر، بلکه به دلیل داشتن یک تراشه NFC که این امکان را فراهم می‌کند که صاحبان بتوانند با استفاده از گوشی‌های هوشمند خود با توپ تعامل داشته باشند.
جام جهانی ۲۰۲۲ قطر
نام الرحله در زبان عربی به معنای «سفر» است و از فرهنگ، معماری، قایق‌های نمادین و پرچم قطر الهام گرفته شده است. الرحله اولین توپ فوتبال جهان است که منحصراً با جوهر و چسب مبتنی بر آب ساخته شده و به اصطلاح دوستدار محیط زیست است.
یکی از نوآوری‌های قابل توجه در الرحله لایه بیرونی پوست پلی‌اورتان بافت دار با شکل پانل ۲۰ تکه جدید و بافت‌های میکرو و ماکرو است. با گنجاندن آن، آدیداس قصد دارد سرعت پرواز و چرخش توپ خود را برای ضربه‌های عالی و آیرودینامیک عالی افزایش دهد.